Nông sản Việt vì sao chưa được quan tâm đăng ký bảo hộ?

  • 17/11/2018 12:00:00
  • Hạnh Minh
  • Kinh tế
  • 0

Nếu việc bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ được quan tâm thì chắc chắn sức cạnh tranh của nông sản Việt sẽ tăng. Nhưng tại sao nông dân và doanh nghiệp chưa mặn mà.

Cần thiết đăng ký bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ

Việt Nam là một nước nông nghiệp với nhiều nông sản có giá trị xuất khẩu, cả nước hiện có khoảng 800 sản phẩm nông - lâm - thủy sản có uy tín, phân bố ở 720 địa phương, nhưng đến nay mới chỉ có khoảng 50 chỉ dẫn địa lý và khoảng 140 nhãn hiệu chứng nhận, nhãn hiệu tập thể được đăng ký, được bảo hộ. Trong số đó, có rất ít nhãn hiệu được đăng ký bảo hộ ở nước ngoài như: nước mắm Phú Quốc, cà phê Trung Nguyên…

Ông Phan Minh Thông, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Phúc Sinh cho biết doanh nghiệp của ông có đến 6 công ty con trực thuộc, sản xuất và xuất khẩu các loại nông sản: hạt tiêu, cà phê, điều, quế, hồi, gạo với 355 khách hàng trên toàn thế giới, trị giá 250 - 300 triệu USD/năm. Làm ăn lớn như vậy nên ngay từ khi thành lập, Phúc Sinh đã đăng ký thương hiệu doanh nghiệp, các nhãn hiệu hàng hóa và bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ một cách bài bản. Nhưng ngay sau đó, Phúc Sinh bị một doanh nghiệp khác đăng ký cùng tên và cùng ngành nghề kinh doanh, làm việc với đối tác của Phúc Sinh, gây nhầm lẫn. Nhãn hiệu hàng hóa được Phúc Sinh đăng ký cũng bị làm nhái và lấy lại được cũng vô cùng gian nan. Việc Phúc Sinh đi kiện kéo dài 5 năm, tốn rất nhiều công sức và tiền bạc. Nhưng ông Phan Minh Thông vẫn khuyến cáo các doanh nghiệp nông nghiệp phải đăng ký bảo hộ vì rất cần thiết.

Câu chuyện của Phúc Sinh không phải là hiếm, từng xảy ra với cà phê Trung Nguyên và hiện nay là với bảo hộ quyền chỉ dẫn địa lý của nước mắm Phú Quốc. Thực tế hiện nay, ngoài các nông sản chủ lực của Việt Nam được thế giới biết đến cần được bảo hộ thì nhiều mô hình phát triển nông nghiệp, nhiều sáng tạo trí tuệ hữu ích của các cá nhân, tập thể cũng đang rất cần được đăng ký bảo hộ quyền sở hữu.

Ông Trần Giang Khuê, phụ trách Văn phòng phía Nam của Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học - Công nghệ cho biết: Việt Nam hiện chỉ có gần 1.000 bằng độc quyền sáng chế, chưa bằng sở hữu của 1 doanh nghiệp startup của Singapore, Indonesia. Vinamilk là một doanh nhiệp lớn cũng mới chỉ có 385 giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu và duy nhất 1 bằng độc quyền sáng chế.

Đăng ký bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ cho sản phẩm dùng trong nông nghiệp là cần thiết, không chỉ để nông dân và doanh nghiệp sở hữu quyền này được bảo vệ khi có sự cố mà còn là yêu cầu của thị trường thế giới khi chúng ta hội nhập, xuất khẩu nông sản. Trước mắt, cần sự gắn kết của 4 nhà: nhà nông - nhà doanh nghiệp - nhà nước - nhà khoa học để thực hiện.

Rào cản của đăng ký bảo hộ sở hữu trí tuệ

Hiện không phải cá nhân hay doanh nghiệp làm nông nghiệp nào cũng biết về quyền sở hữu trí tuệ, về các khuyến khích của ngành chức năng trong bảo hộ nông sản. Do chưa biết đến việc bảo hộ này nên nhiều nông dân chấp nhận giữ sáng chế sản xuất của mình ở tầm ứng dụng nhỏ lẻ, tránh bị sao chép sản phẩm. Trong hơn 3 triệu nông dân đạt danh hiệu sản xuất nông nghiệp giỏi đang mong muốn có được bảo hộ sản phẩm nông nghiệp về thương hiệu, nhãn mác và chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm, chưa có nhiều nông hộ được quyền bảo hộ.

Việc đăng ký bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ cho sản phẩm nông nghiệp còn nhiều khó khăn, ngay cả khi đã đăng ký bảo hộ rồi thì doanh nghiệp cũng không phải dễ dàng bảo vệ quyền được bảo hộ của mình. Một nông dân nuôi vịt trời ở Bắc Giang mất 2 năm xin giấy chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm cho sản phẩm vịt trời hay một nông dân ở TP.HCM mất 3 năm xin đăng ký chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm ớt để xuất khẩu... là những ví dụ khiến nông dân, doanh nghiệp nản lòng.

Thêm vào đó là nạn “đánh cắp” quyền sở hữu trí tuệ nông sản ngày càng phổ biến. Tuy nhiên, nếu đã cần thiết thì vẫn phải làm. Nhiều chuyên gia nông nghiệp kiến nghị, khi doanh nghiệp và nông dân làm đúng quy trình sản xuất, cho ra sản phẩm nông nghiệp tốt thì ngành nông nghiệp, hội nông dân cần chủ động tìm đến, giúp họ xây dựng thương hiệu và đăng ký bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ nông sản./.


Box: “Chúng ta phải sản xuất theo chuỗi giá trị,trong đó có sự gắn kết chặt chẽ giữa doanh nghiệp và nông dân. Muốn làm được vậy phải có vai trò cầm chịch của nhà nước để nông dân gắn với nông dân trong cùng một hợp tác xã, không "bẻ chỉa" nhau, hợp tác xã gắn với doanh nghiệp chặt chẽ. Còn nhà khoa học tìm ra giống mới thì chuyển cho doanh nghiệp cùng nông dân sản xuất”, Giáo sư, Tiến sĩ Võ Tòng Xuân.

Bình luận

    Chưa có bình luận