Tòa án nhân dân thành phố Từ Sơn (tỉnh Bắc Ninh) mới đây đã đưa ra xét xử sơ thẩm vụ bà Trần Thị Chúc mở tài khoản tại chi nhánh Từ Sơn của ngân hàng Techcombank và bị “bốc hơi” hơn 14,6 tỷ đồng.

Lỗ hổng từ ngân hàng?

Báo Tiếng nói Việt Nam đã phản ánh về vụ việc xảy ra hồi cuối tháng 04 năm 2022 khi bà Trần Thị Chúc, sinh năm 1974, ở thành phố Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh, đến chi nhánh Kinh Bắc tại Từ Sơn của Ngân hàng Vietcombank và chi nhánh Từ Sơn của Ngân hàng Techcombank mở 2 tài khoản (TK) khác nhau để người thân và đối tác gửi vào đó tổng số tiền gần 27 tỷ đồng, số tiền này đã “bốc hơi” gần như tức thì.

Bà Chúc khởi kiện và cuối tháng 2 vừa qua, tức là sau gần 2 năm mất tiền, Tòa án nhân dân thành phố Từ Sơn đã đưa ra xét xử công khai vụ việc bà Chúc mất hơn 14,6 tỷ đồng trong tài khoản mở tại Techcombank.

Luật sư  Lê Ngọc Hà - Trưởng văn phòng Luật sư  Đa Phúc thuộc Đoàn Luật sư Thành phố Hà Nội, là người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho bà Trần Thị Chúc - nhận định: Qua hệ thống camera do Techcombank cung cấp và thu thập, đánh giá các tài liệu liên quan cho thấy, nguyên nhân dẫn đến việc bà Trần Thị Chúc bị mất tiền trong TK là từ phía ngân hàng (NH) - trách nhiệm của hệ thống quản lý đồng tiền online và nhân viên chi nhánh NH. Cụ thể là:

Chuyên viên tư vấn Nguyễn Thị Mỹ Hảo thuộc NH Techcombank - Chi nhánh Từ Sơn là người thực hiện nghiệp vụ tư vấn thủ tục mở TK mới cho bà Trần Thị Chúc ngày 23/4/2022 có nhiều thiếu sót về chuyên môn nghiệp vụ, thực hiện không đầy đủ trách nhiệm của chuyên viên tư vấn, không giải thích cho bà Chúc hiểu rõ các thông tin, điều khoản, điều kiện về các loại dịch vụ đã ghi trong Hợp đồng (HĐ) trước khi ký kết mà chỉ đưa cho bà Chúc bản HĐ rồi chỉ chỗ ký và ghi rõ họ tên.

Chuyên viên Nguyễn Thị Mỹ Hảo không cho bà Chúc xem và giải thích các nội dung trong quy định “Vấn đề bảo mật trong quá trình sử dụng Dịch vụ Ngân hàng điện tử”. Và cũng không hướng dẫn, cảnh báo cho bà Chúc khi sử dụng dịch vụ NH điện tử của Techcombank. Hình ảnh trên camera đã thể hiện rõ điều này. Do đó, chuyên viên Nguyễn Thị Mỹ Hảo phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho khách hàng tương ứng với mức độ lỗi đã gây ra.

Về phía Techcombank chi nhánh Từ Sơn, luật sư Hà phân tích: Việc bà Trần Thị Chúc bị rút bất hợp pháp số tiền hơn 14,6 tỷ đồng trong TK số 19038430889018 mở tại đây mà không thực hiện lệnh trực tiếp từ máy chủ tới số điện thoại 0904651098 của bà Trần Thị Chúc (đã đăng ký với NH) là sự cố đặc biệt nghiêm trọng xảy ra trong quá trình cung ứng dịch vụ thanh toán của Techcombank bởi một số nguyên nhân xuất phát từ lỗi của Techcombank. Đó là:

Techcombank không thực hiện được trách nhiệm bảo vệ an toàn cho số tiền hơn 14,6 tỷ đồng trong TK số 19038430889018 của bà Trần Thị Chúc, bị kẻ gian rút bất hợp pháp mà không kiểm soát được. Về biến động số dư khi tiền trong TK bị rút, bà Chúc không nhận được tin nhắn trên điện thoại của chính mình đã đăng ký trước đó với NH. Hệ thống quản trị công nghệ thông tin của Techcombank không có nghiệp vụ kiểm soát được giao dịch bất thường trên Internet banking. Techcombank không có phương pháp theo dõi biến động số dư bất thường, không áp dụng chế độ rà soát khách hàng và cảnh báo khẩn cấp cho khách hàng khi có dấu hiệu rủi ro và giao dịch bất thường. Lãnh đạo Techcombank chi nhánh Từ Sơn không trực tiếp thực hiện hoặc không chỉ đạo chuyên viên tư vấn nghiệp vụ thực hiện tư vấn kịp thời hoặc hướng dẫn cho bà Chúc đưa ra yêu cầu hỗ trợ khẩn cấp khi biết được thông tin là người khác lập nick rút hết số tiền hơn 14,6 tỷ đồng trong TK; không kịp thời báo cáo sự việc lên Hội sở của Techcombank và Ngân hàng Nhà nước để nhận chỉ đạo hay hướng dẫn xử lý sự cố theo quy định. Techcombank không áp dụng các biện pháp nghiệp vụ khẩn cấp cần thiết; không đề xuất cơ quan chức năng nào áp dụng biện pháp ngăn chặn kẻ gian tẩu tán số tiền hơn 14,6 tỷ đồng của bà Chúc; không áp dụng biện pháp nghiệp vụ chuyên môn nào để truy tìm đường đi của số tiền này; không thực hiện trách nhiệm hỗ trợ khách hàng Trần Thị Chúc thu hồi khoản tiền bị kẻ gian chiếm đoạt…

Từ đó, Luật sư Lê Ngọc Hà nhận định: Techcombank phải có trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho khách hàng (KH) số tiền 14.660.000.000VNĐ trong TK số 19038430889018 mang tên Trần Thị Chúc mở tại chi nhánh Từ Sơn ngày 23/4/2022 và đã bị rút bất hợp pháp mất trong 3 ngày (từ 23/4 đến 25/4/2022).

          Lỗ hổng từ khách hàng?

Đại diện Techcombank cho rằng, chuyên viên tư vấn Nguyễn Thị Mỹ Hảo đã thông tin đầy đủ cho bà Chúc theo quy định của pháp luật và các quy định thuộc NH Techcombank. Cụ thể là bà Chúc đã được tư vấn rõ về tính năng của từng hình thức: Dịch vụ Internet banking chuyển tiền qua điện thoại; Dịch vụ biến động trong TK; Giới thiệu các ứng dụng Techcombank Mobile trên điện thoại và tin nhắn SMS, Internet banking. Dù bà Chúc không dùng email, hệ thống Techcombank tự điền thông tin mặc định của bà Trần Thị Chúc vào email không tồn tại; Bà Chúc không chọn dịch vụ SMS trên điện thoại để biết biến động số dư TK là do bà Chúc.

Tại phiên tòa, hình ảnh camera cho thấy thời điểm bà Chúc đến phòng giao dịch 8h13 phút đến khi ra về 8h42 phút đã cho thấy không có chỗ nào thể hiện chuyên viên Hảo cho bà Chúc xem, đọc điều khoản, điều kiện về mở tài khoản và các dịch vụ.

Phía NH còn khẳng định, sau khi hồ sơ của bà Chúc được duyệt trên hệ thống, Techcombank đã gửi mật khẩu kích hoạt ứng dụng tới số điện thoại KH đăng ký 0904621098, chuyên viên tư vấn hướng dẫn KH cài đặt ứng dụng Techcombank và hướng dẫn khách hàng tự thực hiện việc đổi mật khẩu, kích hoạt SMART OTP; chuyên viên tư vấn giải thích rõ với KH phải bảo mật thông tin về bảo mật đăng nhập mã OTP… Như vậy, việc bà Chúc khởi kiện cho rằng chuyên viên tư vấn của Techcombank có sai phạm về mặt nghiệp vụ chuyên môn khi tư vấn thủ tục lập hồ sơ mở tài khoản cho KH là không đúng. Việc bà Chúc mất tiền không thuộc trách nhiệm của NH.

Sau khi nghiên cứu tài liệu trong hồ sơ của vụ án được thẩm tra tại phiên tòa, sau khi nghe ý kiến trình bày của các đương sự, căn cứ vào các nội dung tranh tụng tại phiên tòa, Tòa án nhân dân thành phố Từ Sơn nhận định:

Tại thời điểm giao kết hợp đồng bà Chúc không được biết về toàn bộ nội dung của tài liệu này, vì bà Chúc bị hạn chế về việc đọc các điều khoản của HĐ.

Đối với số tiền 9,659,900,000 đồng chuyển khoản đi được hiển thị trên sao kê giao dịch ngày 25/4/2022 đã được phía Techcombank giải trình và thể hiện trong dữ liệu. Vì vậy, không có căn cứ để chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của bà Trần Thị Chúc, nhưng cần buộc bị đơn Techcombank phải chịu một phần trách nhiệm trong thiệt hại của bà Chúc, từ 5 đến 6% tổng số tiền thiệt hại. Thẩm phán Nguyễn Thị Nhàn chủ tọa phiên tòa đã tuyên buộc Techcombank chi nhánh Từ Sơn bồi thường thiệt hại cho bà Trần Thị Chúc số tiền 800 triệu đồng.

Vụ việc chưa khép lại, và câu hỏi về lỗ hổng làm mất tiền trong tài khoản ngân hàng chưa được trả lời rõ ràng./.